قند خون

بدن انسان برای انجام بسیاری از فعالیت ها به قند نیاز دارد. این فعالیت ها انواع بسیار مختلفی دارند، از تحرک عضلات گرفته تا فعالیت سلول های عصبی مغز. قند مورد نیاز سلول های بدن گلوکز است که از تجزیه بخش قندی مواد غذایی به دست میاید. گلوکز در عضلات اسکلتی و سلول های کبد ذخیره میشود و همچنین به مقدار ثابتی در خون وجود دارد.

در انسان ها یکی از منابع اصلی انرژی، گلوکز میباشد که به طور دائم توسط جریان خون در سرتاسر بدن در حال جابجایی است. شاید غیر قابل باور باشد اما به طور متوسط مغز در حدود 60 درصد قند موجود در بدن را مصرف میکند و 40 درصد باقی مانده، سهم فعالیت های دیگر بدن میشود.

با توجه به توضیحاتی که بالاتر ارائه شد میتوانیم به اهمیت میزان گلوکز در خون پی ببریم. بنابراین اگر از افرادی هستید که مشکلاتی در میزان قند خون دارید، حتما به دنبال راهی برای کنترل آن باشید. در مطلب زیر قصد دارم مطالبی در حوزه ی اندازه گیری میزان قند خون ارائه کنم که میتوانند برای شما مفید باشند، با من همراه باشید...

چه زمانی به اندازه گیری میزان قند خون نیاز داریم؟

به طور کلی تست قند خون برای پیشگیری یا تشخیص دیابت انجام میشود. این اندازه گیری نکاتی را در رابطه با عملکرد بدن مشخص میکند مانند:

  • آیا نیاز به تغییر رژیم غذایی یا فعالیت های بدنی خود دارید؟
  • آیا روش درمانی که برای خود پیش گرفته اید، موثر بوده است؟
  • آیا میزان قند خون شما بالا یا پایین میرود؟

همانطور که گفتیم یکی از کارایی های تست قند خون، پیشگیری از دیابت میباشد. اما در چه شرایطی احتمال وقوع دیابت وجود دارد و نیاز به پیشگیری آن پدیدار میشود؟

در جواب این سوال با هم چند مورد از موقعیت هایی که احتمال ابتلا به دیابت را افزایش میدهند، بررسی میکنیم:

  • سن بالای 45 سال
  • اضافه وزن
  • ورزش و فعالیت بدنی کم
  • فشار خون بالا، تری گلیسیرید بالا و کلسترول پایین در بدن
  • سابقه ی عدم پذیرش انسولین توسط بدن (یک نوع مقاومت در برابر انسولین که اجازه کاهش قند خون را به بدن نمیدهد.)
  • سابقه سکته یا اختلال در فشار خون
  • وجود فرد مبتلا به دیابت در خانواده

اگر شما در این موقعیت ها قرار دارید، بهتر است در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید تا احتمال ابتلا به دیابت را تا حد امکان کاهش دهید.

انواع تست قند خون

اندازه گیری میزان قند خون به چند روش انجام میشود که چهار مورد از پرطرفدار ترین آنها عبارتند از:

1) تست قند خون ناشتا: برای این آزمایش باید 10 الی 12 ساعت از خوردن مواد غذایی بپرهیزید، زیرا در این نوع آزمایش که خون مستقیما از رگ دریافت میشود میزان قند خون در حالت پایه مورد بررسی قرار میگیرد. نتایج این آزمایش میزان قند خون را اندازه گیری کرده و احتمال ابتلا به دیابت را مشخص میکند.

2) تست قند خون با دستگاه های خانگی: در این روش با استفاده از لنست یا سوزن مخصوص دستگاه، قطره ای از خون نوک انگشتتان را روی نوار مخصوص قرار داده و داخل دستگاه میگذارید. نتایج اندازه گیری در کمتر از 15 ثانیه بر روی دستگاه ظاهر میشود.

3) روش دیگری به نام A1C نیز وجود دارد که با استفاده از این روش میتوانید به میزان قند خون خود در طول 90 روز گذشته پی ببرید. این آزمایش میانگین میزان قند خون در شبانه روز را محاسبه کرده و نتایج دقیق تری نسبت به روش های دیگر دارد.

4) CGM: در روش CGM یک سنسور حساس به میزان قند خون در زیر پوست جایگذاری میشود که در طول شبانه روز هر موقع که میزان قند خون خیلی پایین یا خیلی بالا باشد شما را مطلع میسازد. سنسور جایگذاری شده میتواند حدودا تا یک هفته بدون مشکل کار کند و نیازی به تعویض نداشته باشد.

چه زمانی و چند مرتبه در روز به تست قند خون نیاز داریم؟

بر اساس اینکه برای چه هدفی تست قند خون انجام میشود، تعداد دفعات مورد نیاز این کار متفاوت است.

الف) دیابت نوع یک: کمتر از 5 درصد افراد به این عارضه دچار هستند و فاقد توانایی تولید انسولین در بدن خود هستند. فرقی ندارد که روش درمان شما، تزریق انسولین باشد یا رژیم غذایی مناسب به همراه ورزش؛ افرادی که به این نوع دیابت مبتلا هستند ممکن است مجبور شوند قبل از بازه های زمانی زیر میزان قند خون خود را کنترل کنند:

  • خوردن غذا یا میان وعده
  • فعالیت های بدنی
  • خواب
  • کارهایی مانند رانندگی و یا نگهداشتن بچه برای مدت طولانی

ب) دیابت نوع دو: افراد مبتلا به این نوع دیابت قادر به تولید انسولین هستند اما بدن آنها توانایی استفاده از این هورمون را ندارد در نتیجه به مرور زمان بدن تولید انسولین را کمتر میکند. پزشک پس از تشخیص این عارضه احتمالا پیشنهاد میکند، بر اساس میزان انسولینی که استفاده میکنید، تنها چند بار در روز میزان قند خون را اندازه گیری کنید.

بهترین زمان اندازه گیری میزان قند خون قبل از وعده های غذایی و خواب میباشد. اگر به دفعات زیادی تزریق انسولین انجام میدهید، شاید تنها 2 بار تست قند خون در طول روز برای شما کافی باشد و اگر فقط با رژیم غذایی یا داروهای دیگر مشغول درمان دیابت هستید شاید اصلا نیازی به تست قند خون نباشد.

ج) خانم های باردار: در دوران بارداری به علت تداخل هورمون های ترشح شده در بدن با فرایند مصرف انسولین، میزان قند خون افزایش میابد و این نوع دیابت را به وجود میاورد. در این موارد پزشکان توصیه میکنند تا به صورت منظم میزان قند خون مادر کنترل شود. این نوع دیابت هیچ گونه نگرانی ندارد چراکه تنها به دلیل تولید هورمون های زمان بارداری است و پس از تولد نوزاد، رفع میشود.

د) اگر این علائم را دارید، بهتر است میزان قند خون خود را مورد بررسی قرار دهید:

  • لرزش بدن
  • کم طاقتی
  • احساس سرما کردن زیاد
  • گیج بودن و سردرگمی
  • سرگیجه
  • گشنگی زیاد و تهوع
  • خواب آلودگی
  • بی حسی در لب ها یا زبان
  • ضعف کلی بدن
  • زودرنج بودن و ناراحت بودن بی دلیل

نکته: بعضی از علائم ذکر شده، مربوط به عارضه ی غلظت خون نیز میباشند که ممکن است افراد در تشخیص عارضه ای که به آن مبتلا هستند، اشتباه کنند؛ در این صورت تنها با تشخیص پزشک و آزمایش میتوانند مطمئن شوند.

چطور نتایج اندازه گیری را تحلیل کنیم؟

برای خیلی ها این سوال پیش میاید که ما در خانه چطور میتوانیم نتایج اندازه گیری را تحلیل کنیم؟ برای جواب این سوال میتوانید از جدول زیر کمک بگیرید که بر اساس بازه ی زمانی که شما میزان قند خون را اندازه میگیرید، مقدار طبیعی آن را نشان میدهد:

بازه زمانی

افراد سالم

افراد مبتلا به دیابت

قبل از صبحانه

70 الی 99 mg/dL

80 الی 130 mg/dL

دو ساعت بعد از خوردن غذا

کمتر از 140 mg/dL

کمتر از 180 mg/dL

اما توجه داشته باشید که با مراجعه به پزشک و بررسی عوامل دیگر توسط او، قطعا نتایج دقیق تری میتوانید به دست بیاورید.

دستگاه های تست قند خون چطور کار میکنند؟

بر اساس تحقیقات انجام شده در مدرسه مهندسی MIT، نوار های تست قند خون دارای آنزیمی به نام گلوکز اکسیداز هستند که باعث بروز عکس العمل نسبت به گلوکز موجود در خون میشود. در اثر این واکنش، جریان های الکتریکی ایجاد میشوند که توسط دستگاه تستر قابل تشخیص هستند و بر اساس میزان این جریان ها، میزان قند خون نمایش داده میشود. بنابراین هر چه گلوکز بیشتری در خون باشد، جریانات بیشتری تولید میشوند و در نتیجه عدد بالاتری بر روی صفحه نمایشگر دستگاه نمایان میگردد.

نحوه کار کردن با دستگاه تست قند خون خانگی:

بعد از تمام توضیحاتی که داده شد شاید بهتر باشد قدری با نحوه ی صحیح استفاده ی تستر های قند خون آشنا شویم. در درجه اول بهتر است با مشورت پزشکتان یا یک کارشناس لوازم پزشکی، دستگاه مناسب خود را تهیه کنید. اکنون با توجه به مراحل زیر میتوانید به راحتی میزان قند خون خود را اندازه گیری کنید:

1) دستان خود را بشوئید و به طور کامل خشک کنید.

2) یک نوار تست قند خون را داخل دستگاه تستر بگذارید.

3) با استفاده از لنست (سوزن مخصوص دستگاه) روی انگشت خود سوراخ ایجاد کنید. کمی انگشت خود را فشار دهید، تا قطره ای خون روی انگشتتان ظاهر شود.

4) اکنون نوار تست را در کنار قطره ی خون قرار داده و بگذارید تا قطره ی خون روی نوار قرار بگیرد.

5) کمی صبر کنید تا دستگاه، میزان قند خون شما را تشخیص داده و عدد آن را به شما اعلام کند.

نکاتی درباره استفاده از این دستگاه ها:

  • همانطور که بیان شد، روی نوار دستگاه، آنزیم هایی قرار دارند و از آنجایی که آنزیم ها از جنس پروتئین میباشند؛ بعد از مدتی دچار کاهش در دقت اندازه گیری و نهایتا از دست دادن خاصیت خود میشوند. پس به تاریخ انقضای نوار ها توجه داشته باشید. همچنین عواملی مانند رطوبت و گرمای زیاد میتوانند موجب آسیب دیدن نوارها بشوند.
  • اگر از دستگاه هایی استفاده میکنید که به شما اجازه ی خون گرفتن از دیگر اندام ها را میدهند، خوب است بدانید که نتایج بدست آمده دقت پایین تری از حالتی دارند که از نوک انگشتتان تست را انجام میدهید.
  • برای انجام تست، با دستمال های مرطوب یا پاک کننده انگشت خود را پاک نکنید زیرا این محصولات ممکن است از موادی مانند گلیسرین برخوردار باشند که دقت اندازه گیری را پایین میاورند.
  • نوار مناسب دستگاه خود را تهیه کنید. بر اساس این که دستگاه شما چه مدلی هست، باید نوار متناسب را تهیه کنید چراکه در اکثر مواقع استفاده از نوار نامتناسب باعث عدم جوابدهی و در بعضی اوقات باعث کاهش دقت اندازه گیری میشود.
  • برای اینکه دقت دستگاهتان را بسنجید میتوانید زمانی که نزد پزشک مربوط به دیابت مراجعه میکنید، دستگاهتان را نیز با خود برده و تحت نظر پزشک یکبار تست قند خون را انجام دهید و نتایج بدست آمده را با نتایج دستگاه پزشک مقایسه کنید.
  • بعضی مواقع ممکن است احساس کنید که دستگاه دقت کافی را ندارد. در این موارد ممکن است باتری دستگاه ضعیف شده باشد. اگر باتری دستگاه را به تازگی تعویض کرده اید و بازهم مشکل اندازه گیری وجود داشت، میتوانید با راهنمایی از دفترچه ی دستورالعمل، دستگاهتان را ریست کنید.

دستگاه های تست قند خون برای نابینایان

از آنجایی، که دیابت یکی از عارضه های بسیار شایع در سطح دنیا است، بسیاری از افراد به تستر های قند خون احتیاج دارند که افراد نابینا از این قاعده مستثنی نیستند. اما مشکل اینجاست که این افراد قادر به قرار دادن قطره خون بر روی نوار دستگاه و خواندن نتایج نمایش داده شده نیستند.

به این منظور دستگاه هایی ساخته شده اند که اصطلاحا سخنگو نامیده میشوند و میتوانند نتایج را برای کاربر قرائت کنند. اما نمایش نتایج یا درست بودن آنها منوط به این است که قطره ی خون گرفته شده به درستی روی نوار قرار بگیرد که این مسئله در افراد نابینا شاید مهمترین چالش تست قند خون باشد.

اما نگران نباشید...

برای این مشکل، راه هایی وجود دارند که همگی نیاز به صبر، مقاومت و تمرین زیاد دارند. در ادامه راه حلی را به شما توضیح خواهم داد که کاملا واضح و ساده میباشد و بیشتر با حس لامسه سر و کار دارد تا حس بینایی. فقط کافی است قدم به قدم با من همراه باشید:

1) ابتدا نوار تست قند خون را در دستگاه گذاشته، و در صورت امکان دستگاه را از پهلو روی یک میز یا یک سطح صاف در سمت راست خود قرار دهید. سپس با استفاده از لنست نوک یکی از انگشتان دست چپتان را سوراخ کرده و کمی فشار داده تا قطره ای خون ظاهر شود. (با کمی فشار دادن قطره خون تشکیل میشود، نگران افراد نابینا نباشید).

2) انگشتی که با لنست سوراخ کرده اید را رو به بالا نگه دارید تا قطره خون به پایین سرازیر نشود. دستگاه تستر را طوری در دست بگیرید که دکمه ها روبروی شما باشند. اکنون گوشه سمت چپ نوار تستر را بر روی نوک انگشتتان قرار دهید:

3) اکنون کمی دستگاه را چرخانده تا گوشه سمت راست نوار، روی ناحیه ای از انگشت که هنوز دردناک است قرار بگیرد. سپس بر خلاف جهت عقربه های ساعت دستگاه را بچرخانید تا نوار تستر عمود بر انگشت شما قرار بگیرد. در واقع از موقیت ساعت 3 به موقعیت ساعت 12 دستگاه را بچرخانید و در طول این کار تماس دستگاه را با انگشتتان قطع نکنید.

4) زمانی که دستگاه اندازه گیری را آغاز کرد، آنرا جدا کرده و طوری در دست بگیرید که دکمه ها به سمت بالا قرار بگیرد. هم اکنون منتظر باشید تا نتایج برای شما خوانده شود.

چند نکته...

  • حتما در دفعات اول با کمک فرد دیگری این مراحل را انجام دهید تا بر شما نظارت کامل داشته باشد و کمک شما کند.
  • به هیچ وجه خسته نشوید و تلاش خود را متوقف نکنید.
  • اگر چپ دست هستید میتوانید جهاتی را که در مراحل بالا ذکر شد، برعکس کنید و به راحتی تست خود را انجام دهید.

بدون گرفتن نمونه خون، قند خون خود را اندازه بگیرید!!!

برای تعداد زیادی از افراد این سوال پیش میاید که آیا دستگاهی هست که بدون گرفتن نمونه خون بتواند میزان قند خون را اندازه گیری کند؟

در بسیاری از مواقع مانند زمان ورزش کردن، رانندگی و یا موقع خواب ممکن است به تست قند خون نیاز داشه باشید و نوسانات آن را کنترل کنید. اما چالشی که با آن روبرو هستید، گرفتن نمونه خون میباشد.

در حال حاضر محصولی در حال ساخت و ارتقا میباشد که میتواند بدون گرفتن نمونه خون و فقط به وسیله تماس با پوست شما، میزان قند خون را به شما گزارش دهد. این دستگاه با ارسال امواج ضعیف رادیویی، میزان گلوکز موجود در مویرگ های ناحیه مورد نظر را بررسی می کند. به همین دلیل این دستگاه به مراتب دقت بالاتری نسبت به اندازه گیری میزان قند خون سطح پوست دارد.

نحوه استفاده از این دستگاه:

این دستگاه بین انگشت شست و اشاره و یا روی لاله گوش قرار میگیرد. این نواحی به دلیل جریان کافی خون و ضخامت کم، مناسب این نوع اندازه گیری میباشند. تنها کافی است دستگاه را روی این نواحی قرار دهید و اجازه داده تا دستگاه روند خود را طی کند.

از مزایای دیگر این دستگاه میتوان به اندازه کوچک آن و قابلیت اتصال به کامپیوتر یا موبایل اشاره کرد. اتصال به کامپیوتر یا موبایل به شما این اجازه را میدهد تا نتایج نمایش داده شده را ذخیره کرده و در مواقع لازم به آنها مراجعه کنید.اما نکته قابل ذکر اینست که این محصول هنوز به طور کامل تحت آزمایشات لازم قرار نگرفته است و همچنان جای پیشرفت و ارتقا دارد. اما امید است که در آینده ای نه چندان دور این دستگاه هم به دنیای تجهیزات پزشکی اضافه گردد.

محصولات دیگری نیز در سطح دنیا ساخته شده اند که میتوانند از همین طریق میزان قند خون را اندازه گیری کنند. اما کار کردن با آنها کمی دشوار است، به همین دلیل طرفداران زیادی پیدا نکرده اند.

منابع:

healthdirect.gov.au

engineering.mit.edu

healthline.com

mayoclinic.org

diabetes.co.uk

webmd.com

diabetes.org

gluco-wise

nfb.org

برای اطلاع بیشتر از انواع مدل های دستگاه های تست قند خون در سایت درمان کالا به لینک زیر مراجعه کنید:

تست قند خون | فروشگاه اینترنتی درمان کالا